Każde niepokojące zachowanie należy skonsultować z lekarzem weterynarii, a wpisy tego typu traktować jako uzupełnienie wiedzy oraz szukanie dodatkowych informacji.

Cukrzyca – podstawowe informacje

Cukrzyca to choroba metaboliczna, czyli taka w wyniku której dochodzi do zaburzeń działania metabolizmu. Jest to „zbiór” reakcji chemicznych z którymi związana jest przemiana energii – niezbędna do procesów życiowych każdej komórki. Tak w dużym skrócie 😉

Występuje kilka rodzajów cukrzycy, a w przypadku chomików interesują nas głównie dwa:

• Cukrzyca typu 1 – organizm ma upośledzone lub całkowicie uniemożliwione wydzielanie insuliny.
• Cukrzyca typu 2 – organizm ma zwiększoną odporność na działanie insuliny.

Czym jest insulina?

Jest to hormon wytwarzany w trzustce, a konkretnie w komórkach beta tworzących wysepki Langerhansa. Zadaniem insuliny jest wpływanie na inne komórki (tzw. komórki efektorowe), co pozwala na zwiększenie transportu glukozy z krwi do komórek.

Nadmiar glukozy jest wydzielany wraz z moczem przez nerki. Sama glukoza to monosacharyd, który jest podstawowym substratem energetycznym dla komórek.

Czy mój chomik jest narażony na cukrzyce?

W przypadku tej choroby obserwuje się zależności:

• Chomiczek syryjski: rzadko diagnozowana.
• Chomicznik dżungarski, zabajkalski i ich hybrydy: często chorują na cukrzycę, zwłaszcza typu 2. Niektóre umaszczenia (np. mandarin) są związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowalności. Uwaga na otyłość.
• Chomicznik malutki: rzadko diagnozowana.
• Chomiczak pręgowany: chorują, najczęściej typ 1.

Jakie są objawy cukrzycy?

Do najpopularniejszy i typowych należą:

• zwiększone pragnienie
• częste oddawanie moczu (może mieć on ostrzejszy zapach)
• większy apetyt
• wahania masy ciała (nagły przyrost lub spadek)
• otyłość (najczęściej jest jedną z przyczyn, a nie objawem samym w sobie)
• obniżona temperatura ciała
• zmniejszenie aktywności
• senność (pamiętajmy o nocnym trybie życia)
• drażliwość
• śpiączka (nieleczona cukrzyca może doprowadzić do jej wystąpienia)

Nie są to wszystkie objawy, bo przykładowo u ludzi oddech może mieć zapach acetonu. Nie wszystkie te objawy wystąpią jednocześnie, dlatego ważne jest zwłaszcza pierwszych 5 punktów. Inne mogą być trudne do zaobserwowania oraz niespecyficzne.

Czy można to sprawdzić?

W zagranicznych źródłach możemy znaleźć następujące, sprawdzone sposoby na badanie nieprawidłowości cukrzycowych. Jeśli wynik poniższego testu wykaże nieprawidłowość lub wzbudzi waszą niepewność – konsultujcie się z lekarzem weterynarii.

Jak wykonać test?

1. Keto-Diastix (Bayer) to paski testowe do pomiaru obecności ciał ketonowych i glukozy w moczu. Można kupić w aptece lub przez internet.
2. Zapoznać się z instrukcją! Ważne jest szczególnie, by umieć poprawnie odczytać wynik testu.
3. Chomika umieść w pustym i czystym pojemniku, np. typu samla. Poczekaj aż zwierze odda mocz, zapewnij mu tylko dostęp do wody.
4. Pasek testowy zanurzasz w świeżym moczu, a po chwili odczytujesz wynik.

Chomiki z cukrzycą mają głównie zwiększone pragnienie oraz częściej oddają mocz, więc wykonanie takiego testu nie powinno zająć pół nocy 😉 Polecam powtórzyć ten test kilkukrotnie, bo czasami wynik może być zaburzony jeśli chomik w ciągu ~doby jadł np. bardzo bogaty w glukozę suszony owoc (np. rodzynki).

Dieta dla chomika-cukrzyka

Skonsultuj się z lekarzem weterynarii, zanim wdrożysz któryś z poniższych punktów.

Poniższe wskazania można znaleźć głównie w zagranicznych źródłach, ale coraz częściej na polskich grupach gryzoniowych. Wiedza o cukrzycy jest coraz bardziej ogólnodostępna – to dobrze, bo więcej zwierząt ma szanse na życie w lepszym zdrowiu 🙂

Wynik testu Keto-Diastix pozwala na orientacyjne dobranie diety.

• Duża ilość ciał ketonowych i wysokie stężenie glukozy:
  • zalecana dieta wysokobiałkowa, bogata w błonnik i niskotłuszczowa,
  • ograniczenie spożywanych cukrów (np. nie podajemy suszonych owoców, ale możemy podać co jakiś czas niskocukrowy owoc),
  • woda źródlana lub 1:1 z Pedialyte (wyjaśnię poniżej).
• Duża ilość ciał ketonowych i małe stężenie/brak glukozy:
  • zalecana dieta wysokobiałkowa, bogata w błonnik i niskotłuszczowa,
  • woda źródlana lub 1:1 z Pedialyte.
• Brak ciał ketonowych i wysokie stężenie glukozy:
  • zalecana dieta wysokobiałkowa, bogata w błonnik i niskotłuszczowa,
  • bez cukrów (nie podajemy świeżych i suszonych owoców),
  • tylko woda źródlana.

Pedialyte to „woda elektrolitowa” – dostępna m.in. w USA, gdzie jest stosowana w przypadku biegunek, zarówno u niemowląt, jak i szczeniaków czy gryzoni. W Polsce preparatami o podobnym działaniu są: Gastrolit i Orsalit. Wody tego typu mają za zadanie zapobieganie odwodnieniu organizmu – „czysta woda” mniej skutecznie nawadnia organizm niż taka, która została wzbogacona o niezbędne elektrolity i glukozę.

„Lista żywieniowa” dla diabetyka

Najważniejszy przy cukrzyku jest rozsądek i umiar w diecie 🙂 Dobrze dobrana karma podstawowa to warunek konieczny, by zwierze cieszyło się jak najlepszym zdrowiem. Inne dodatki żywieniowe, jakie możemy podawać:

• Źródła białka:
  • pierś z kurczaka/indyka (gotowana, bez przypraw)
  • gotowane jajko (białko i trochę żółtka, bez przypraw)
  • filet z chudej ryby (gotowane, bez przypraw)
• Źródła błonnika:
  • siano
  • suszone zioła (zerknij w Prosty Zielnik jeśli chcesz sprawdzić działanie danego zioła)
  • warzywa (niskocukrowe, patrz niżej)
• Warzywa:
  • ogórki
  • brokuły
  • kalafior
  • seler
  • papryka czerwona i zielona
  • strączki (wysokobiałkowe)
• Owoce „niskocukrowe”:
  • malina
  • jagoda
  • żurawina
• Owoce o średniej zawartości cukrów:
  • arbuz
  • jabłko
  • truskawki
• Inne dodatki:
  • kiełki pszenicy
  • brązowy ryż
• Bardzo rzadko:
  • słonecznik
  • pestki dyni
  • orzechy
• Nie podajemy:
  • suszonych owoców (rodzynki!)

Ważne by regularnie ważyć zwierze, obserwować jego pragnienie i aktywność. Zawsze powinniście mieć na uwadze, że cukrzyca to choroba dietozależna – zdrowie zwierzęcia jest dużo bardziej wymagające od opiekuna. W przypadku tak małych zwierząt, podanie 1-2 rodzynek może naprawdę przynieść więcej szkody niż pożytku dla organizmu diabetyka.